top of page

Askeri Hukuk
Askeri Ceza, Askeri İdari Davalar
Disiplin Soruşturmaları, Yüksek Disiplin Kurulu

A91x4dh6x_1w00qiq_c2w_edited.jpg

Askerî suçlar; Askeri Ceza Kanunu’nda düzenlenip sadece asker kişiler tarafından işlenmesi mümkün olan “Sırf Askeri Suçlar” ile askerî bir menfaati korumak amacıyla Türk Ceza Kanunu’na atıf yapılan “Askerî Suç Benzerleri” suçlardır.
Sırf askeri suçlarda adli sicil kaydına yer verilmiyor (Adli Sicil Kanunu m. 5/1-a), sivil suçlar arasında tekerrür hükümleri uygulanmıyor, önödeme, hükmün açıklanmasının geri bırakılması, kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar ile erteleme kurumları açısından sırf askeri suçlara diğer askeri suçlardan farklı hükümler uygulanmaktadır.


Askeri mahkemelerinin 2017 Anayasa Değişikliği ile kapatılmasıyla askeri suç;
Ağır ceza mahkemesi görev alanına giren bir suç ise İl Merkezindeki 1 ve 2 numaralı ağır ceza mahkemesi (Diyarbakır’da 4 ve 5, İstanbul’da 13 ve 14),
Asliye ceza mahkemesinin görev alanına giren bir suç ise İl Merkezinde iki daire varsa 2 numaralı, ikiden fazla ise İl Merkezindeki 3 numaralı asliye ceza mahkemesi (Ankara’da 3, 51 ve 52) görevlidir.​

ASKER VE  JANDARMA PERSONELİNİN İDARİ YARGI DAVALARI

İdare, kanunlara bağlı kalmak ve hukukun genel ilkelerine uygun şekilde hareket etmekle yükümlüdür. Kamu gücünü kullanan ve geniş takdir yetkisine sahip olan idarenin yasalar tarafından işlemlerinin hukuka uygunluğu yargısal yolla denetlenir. İdarenin tek taraflı hukuka aykırı tesis ettiği işlemlere karşı açılan davalara İdari Dava denir. İdari işlemin yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptali açılan davaya İptal Davası denir. İdarenin faaliyetleri nedeniyle zarar görenlerin, idare aleyhine tazminat talepleriyle açtığı dava Tam Yargı davasıdır. 16 Nisan 2017'de yapılan Anayasa değişikliği ile kapatılan Askerî Yüksek İdare Mahkemesi (AYİM), asker kişileri ilgilendiren ve askeri hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıkların yargı denetimini yapan ilk ve son derece mahkemesi idi. Yapılan son düzenleme ile Askerî Hizmete İlişkin idari işlem veya eylemlerden doğan uyuşmazlıklarda asker kişilerin ve MSB bünyesinde çalışan sivil kamu görevlilerinin görev yaptığı yerin idari yargı yetkisi yönünden bağlı olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu yerdeki İdare Mahkemesi yetkilidir (İYUK m.20/C). Örnek olarak Edirne’de görevli askeri kişi için yetkili idare mahkemesi İstanbul İdare Mahkemeleri olacaktır. İptal davası yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduğu gerekçesi ile bölge idare mahkemesinin bulunduğu yerdeki İdare Mahkemesine verilecek İYUK 3. ve 5. maddeye uygun bir dilekçe ile açılır. Kara, Deniz ve Hava Kuvvetlerine mensup personel davalı olarak Milli Savunma Bakanlığını, Jandarma ve Sahil Güvenlik teşkilatı personeli davalı olarak kendi İçişleri Bakanlığını ve kendi komutanlıklarını dava dilekçesinde belirtmek zorundadır.

  • Davacı adı soyadı, unvanı, adresi ve T.C kimlik numarası,

  • Dava konusu idari işlem,

  • Davanın sebebi ve delilleri,

  • Davaya konu olan işlemin yazılı bildirim tarihi,

  • Sonuç ve istem,

Yaygın olarak açılan askeri konulara ilişkin İptal Davası örnekleri:

  • Sicil İptali

  • Atama İptal

  • Uzman Erbaş Sözleşme Feshi

  • Sözleşmeli Erbaş ve Er Sözleşme Feshi

  • Sözleşme Yenilememe

  • Yüksek Disiplin Kurulu ile Meslekten Çıkarma Cezası

  • Disiplin Ceza Puanına Bağlı Olarak Meslekten Çıkarma Cezası

  • Disiplin Ceza İptali

  • Nasıp – Rütbe Terfi İşlemleri

  • Askeri Öğrencilikten Çıkarma

  • Maluliyet (Vazife ve Terör Malullüğü)

  • Güvenlik Soruşturması – Arşiv Araştırması

  • Yurt Dışı Sürekli Göreve Seçilmeme

 

SİCİL İPTALİ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Sicil iptal davası, idarenin sicil düzenleme işlemlerine karşı açılan bir dava türüdür. Bu dava, sicil notlarının haksız yere düşük verilmesi nedeniyle mağdur olan çoğunlukla askeri ve kolluk personeli tarafından açılmaktadır. Çünkü Türk Silahlı Kuvvetlerinde ve Emniyet Teşkilatında sicil notu, personelin rütbe terfii, rütbe kıdemliliği, kademe ilerlemesi, yurtdışı daimî ve geçici görev atamaları, özellik arz eden kurslara seçim gibi konularda sicil notu esas alınır. Özellikle uzman erbaşlar olumlu sicil notu alamamaları durumunda sözleşmeleri feshedilir. Askeri personelin sicil mevzuatı;

  • Subay Sicil Yönetmeliği,

  • Astsubay Sicil Yönetmeliği,

  • Uzman Erbaş Yönetmeliği,

  • Uzman Jandarma Atama ve Sicil Yönetmeliği.

Subay ve Astsubay sicil yönetmelikleri birbirine benzemektedir. Uzman Erbaş Yönetmeliğinde farklı düzenlemeler bulunmaktadır.

AYİM’den beri devam eden İdare Mahkemelerinin genel görüşü “Sicil işlemleri, idarenin diğer işlemlerine nazaran takdir yetkisini yoğun olarak kullandığı bir işlem grubu olması nedeniyle farklılık arz etmekte olup bunların denetimi takdir yetkisinin eşit, adil, objektif ve hizmet gereklerine uygun olarak kullanılıp kullanılmadığı, bu yetkinin kullanımında hukuka aykırı bir durumun bulunup bulunmadığı yönünden yapılmak durumundadır.” yönündedir. Bu nedenle sicil iptal davası açmak için bazı kriterlerin varlığı gerekmektedir.

  • Yetkisiz üst tarafından verilen sicil,

  • Sicil amiriyle üç aydan az çalışılması,

  • Sicil alma eğilimine esas not ortalamasından aşırı sapma olması (sicil notu puanları sürekli 95-100 arası olan bir personelin birden 60 sicil notu alması…),

  • Düşük sicile ilişkin belgenin bulunmaması,

  • Sicil notu ve değerlendirmesi mevzuata veya objektif kriterlere aykırı verilmişse (FYDT notu veya atış başarısı ya da yazılı sınav notu tam olan personelin ilgili niteliklerinin düşük işaretlenmesi…)

İdare takdir yetkisini gerekçeli kullanımına dikkat etmek, yetkisini eşitlik ilkesine ve kamu yararına uygun kullanmak zorundadır.

SİCİL İPTAL DAVASI NASIL AÇILIR?

Öncelikle davayı destekleyecek bilgi ve belgelerin mahkemeye sunulması gerekmektedir. Bunlar;

  • Mesleki safahat boyunca alınan takdir ve ödüller (PYBS’deki liste yeterli),

  • Şerit Rozetler,

  • Denetleme bilgileri (Öncelikle sicil dönemi içindeki),

  • FYDT sonuçları,

  • Varsa cezalar (Disiplin ve adli cezalar),

  • Meslek dışı diploma, sertifika ve başarı belgeleri,

  • Mesleki safahatı bildirir bilgi formu.

Sicil iptal davası yukarıda belirtildiği şekilde yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduğu gerekçesi ile bölge idare mahkemesinin bulunduğu yerdeki İdare Mahkemesine verilecek İYUK 3. ve 5. maddeye uygun bir dilekçe ile açılır.

  • Davacı adı soyadı, unvanı, adresi ve T.C kimlik numarası,

  • Dava konusu idari işlem,

  • Davanın sebebi ve delilleri,

  • Davaya konu olan işlemin yazılı bildirim tarihi,

  • Sonuç ve istem,

Genel kural olarak, idari davalarda bir idari işlemin iptali için İYUK madde 7 uyarınca dava açma süresi işlemin tebliğ tarihinden itibaren 60 gündür ve öncesine idareye başvurmak zorunludur. Ancak askeri siciller gizli tutulduğu için personelin sicilini öğrenmesi mümkün değildir ayrıca sicil notlarına karşı idari itiraz yolu öngörülmemiştir. Sicil işlemlerinde tebligat yapılmadığından (4 maddenin bildirilmesi tebliğ sayılmamaktadır) personel sicil sıralamasının gerilediğini öğrendiği veya sicilinin düşük verildiğini düşündüğü tarihten itibaren 60 gün içinde Sicil İptal Davası açmalıdır. Sicil iptal davası açmak için zamanaşımı süresi bulunmamaktadır. Sivil İdare Mahkeme kararları da bu yöndedir.

İdare mahkemelerinde görülen askeri davaların usul ve esas yönünden özellik arz etmesi sebebiyle askeri konularda bilgili ve idari yargı konusunda tecrübeli bir avukattan hukuki destek almak, mağduriyetlerinizi önleyecek ve haklarınızı geri almanızı sağlayacaktır.

ATAMANIN İPTALİ

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Garnizon değiştirmek suretiyle atama; Subay, Astsubay, Uzman ve Sözleşmeli Erlerin görev yaptığı garnizondaki kadrodan, farklı bir garnizondaki kadroya atanmasını ifade eder. İllerin gelişmişlik düzeyi, güvenlik ve asayiş durumu, sosyal ve askeri imkanlar vb (Sb.Astsb. Atama Yön.m.16) kriterlere göre 5 hizmet bölgesine ayrılmıştır.

Resim1.png

Garnizon Hizmet Süreleri

Garnizon Derecesi

Kara
Kuvvetleri

Deniz
Kuvvetleri

Hava
Kuvvetleri

Jandarma
Genel K.lığı

1'inci derece

6-8 yıl

Asgari 3 yıl

5 yıl

8 yıl

2'nci derece

4-6 yıl

Asgari 3 yıl

5 yıl

6 yıl

3'üncü derece

3 - 5 yıl

Asgari 2 yıl

4 yıl

3 - 5 yıl

4'üncü derece

Sıralı Hizmet
3 yıl

Asgari 2 yıl

3 yıl

3 - 4 yıl

5'inci derece

Sıralı Hizmet
2 yıl

Yüzer birlikler
(Süre Yok)

2 yıl

2 yıl

Yönetmeliğin 5-12 maddelerine göre atamalar şu kriterlere göre yapılmalıdır:

  • Kadroya göre atama ilkesi

  • Hizmet ihtiyacına göre değişik garnizonlara atama ilkesi

  • Atamada planlı değişim ilkesi

  • Asgari sayıda garnizon değiştirme ilkesi

  • Hizmet safahatı puanı ilkesi

  • Personel destekleme öncelikleri ilkesi

  • Garnizon hizmet süresinin tamamlanması ilkesi

  • Atamanın ertelenmemesi ilkesi

ATAMANIN İPTALİ DAVASI NASIL AÇILIR?

Sicil iptal davası personelin görev yaptığı yerin idari yargı yetkisi yönünden bağlı olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu yerdeki İdare Mahkemesine işlemin tebliğinden itibaren 60 gün içinde İYUK 3. ve 5. maddeye uygun bir dilekçe ile açılır. Bu süre hak düşürücü niteliktedir, yani bu süre geçtikten sonra dava açılması mümkün değildir. İdarî mahkemelerde dava açılması dava edilen idarî işlemin yürütülmesini durdurmaz (İYUK m.27), bu nedenle davacının dava dilekçesinde yürütmenin durdurulması talebinde bulunması gerekmektedir. Yürütmenin durdurulması kararı, İdari işlemin uygulanması hâlinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda davalının talebi üzerine 3-4 ay içinde verilir. İdari işlemin yürütülmesinin durdurulması kararı geçici nitelikli olup idari işlemin yürütülmesinin dava sonuna kadar ertelenmesidir.

 

Atama İşlemindeki Yaygın Hukuka Aykırılıklar Nelerdir?

  • Yukarıda belirtilen yönetmeliğin 5-12 maddelerinde belirtilen ilkelere uyulmaması,

  • Kadro görev yeri olmayan bir görev yerine atama yapılması,

  • Çocukların öğrenim durumu, eşin çalışma hali veya sağlık raporlarının dikkate alınmaması,

  • Atamanın disiplin nedeniyle veya cezalandırma amaçlı yapılması,

  • Mesleki safahatının ve safahat puanının göz önünde bulundurulmaması,

  • Garnizondaki hizmet süresini tamamlamadan ve sıralı hizmet garnizon süresi gelmediği halde atama yapılması veya garnizon hizmet süresi tamamlandığı halde atamanın yapılmaması,

  • İdarenin takdir yetkisinin veya komutanlık kanaatinin hukuka aykırı kullanılması,

  • Atamada veya görevlendirmede sıra esası ilkesine riayet edilmemesi,

  • m.24'e göre idari, asayiş ve zaruri sebeplerle yapılan atam nedenlerinin geçersiz olması.

 

İdare mahkemelerinde görülen askeri davaların usul ve esas yönünden özellik arz etmesi sebebiyle askeri konularda bilgili ve idari yargı konusunda tecrübeli bir avukattan hukuki destek almak, mağduriyetlerinizi önleyecek ve haklarınızı geri almanızı sağlayacaktır.

Pazartesi - Cuma: 09:00 - 18:00

0262 331 68 78

İletişim

Adres

Telefon

A9itnf1x_e6ff37_7to_edited_edited.png

0505 315 78 78

Çalışma Saatlerimiz

Ömerağa Mahallesi Şahabettin Bilgisu Caddesi No:62/3 Şenol Apt. İzmit / KOCAELİ

 

© 2026  by ABALI Hukuk

 

bottom of page